ISBO eist rectificatie Nieuwsuur

T.a.v. Hoofdredactie Nieuwsuur
Postbus 26600
1202 JT  HILVERSUM

Amersfoort, 10 december 2019

Betreft: Rectificatie uitzending Nieuwsuur 11 september 2019

Geachte hoofdredactie,

Op 11 september jl. heeft u in de uitzending van Nieuwsuur een item laten zien over uw vermeende onderzoek naar onderwijs op islamitische basisscholen. Deze uitzending volgde op de uitzending van een dag daarvoor, 10 september jl., waarin u aandacht heeft besteed aan salafistisch moskee onderwijs. U heeft deze onderwerpen gepresenteerd als een tweeluik. Onze grieven richten zich met name op de uitzending van 11 september aangezien in die uitzending het boek “HELP! Ik word volwassen” aan bod is gekomen. Maar wij maken tevens bezwaar tegen de koppeling tussen islamitisch basisonderwijs en salafistisch moskeeonderwijs.

De ISBO verzoekt u middels deze brief de uitzending te rectificeren nu deze uitzending gebaseerd is op onwaarheden en u bewust zaken buiten de context heeft gepresenteerd waardoor de indruk wordt gewekt dat met de lesmethoden van het islamitisch basisonderwijs in Nederland regels van de onderwijsinspectie worden overtreden. Voorts zijn wij van mening dat het journalistieke werk van uw redactie zeer te wensen overlaat. Hoor en wederhoor is niet of nauwelijks toegepast, uw redactie en dan met name uw redactrice Milena Holdert heeft zich bediend van onbehoorlijke journalistieke methoden. Wij zijn dan ook van mening dat de uitzending van 11 september misleidend is. Dit heeft ervoor gezorgd dat niet alleen de ISBO en enkele van haar medewerkers, maar ook het islamitisch onderwijs in Nederland in het algemeen ten onrechte in een kwaad daglicht is komen te staan.

De ISBO constateert dat in uw uitzending van 11 september jl. de leidraad van de Raad voor de Journalistiek, de Code van Bordeaux en de eigen Journalistieke code van NPO niet of onvoldoende zijn nageleefd. Zo gaat uw uitzending voorbij aan een aantal belangrijke journalistieke principes. Naar onze mening is uw journalistieke product niet waarheidsgetrouw, niet nauwgezet, niet onpartijdig en bovenal niet fair. U heeft in onvoldoende mate uw journalistieke bedoeling bekend gemaakt tegenover de ISBO en daarmee de ISBO misleid. Het is goed gebruik dat journalisten tegenover bronnen en gesprekspartners altijd vooraf kenbaar maken dat ze journalist zijn en maken hun (journalistieke) bedoeling duidelijk. Ook wanneer ze een niet publieke ruimte bekleden. (Journalistieke code NPO). Weglaten van de context is niet waarheidsgetrouw en niet nauwgezet (Leidraad RvdJ)

Het weglaten van zeer relevante context in uw uitzending is daarnaast tegen de journalistieke beginselen van de Code van Bordeaux. “De journalist doet zijn berichtgeving alleen berusten op feiten waarvan hij de bron kent. Hij zal wezenlijke informatie niet achterwege laten en geen documenten vervalsen” (Code van Bordeaux).

In uw uitzending over regulier islamitisch basisonderwijs heeft u verzuimd de kijkers te informeren over de wettelijke kaders waarbinnen islamitisch basisonderwijs mogelijk wordt gemaakt. Dat we in Nederland vrijheid van onderwijs kennen. Dat daarbij de scholen bij wet de vrijheid hebben hun eigen identiteit te hebben. Dit is een zeer belangrijk kader dat door Nieuwsuur is weggelaten waardoor de kijker onjuist en onvoldoende is geïnformeerd over de wettelijke basis waar religieus onderwijs op is gestoeld.

In uw uitzending bespreekt u het boek “HELP! Ik word volwassen”. U kwalificeert dit als een “belangrijke lesmethode” terwijl u dit niet heeft onderzocht. Dit is uw eigen interpretatie en dit heeft u op onvoldoende wijze kenbaar gemaakt aan de kijker. Geen enkele islamitische basisschool is door u hierover bevraagd. Door het als belangrijke lesmethode te kwalificeren wekt u de indruk dat deze methode breed wordt gebruikt binnen het islamitisch basisonderwijs. Nogmaals, dit is uw interpretatie en volgt niet uit enig onderzoek. Het had van journalistieke zorgvuldigheid getuigd indien u islamitische basisscholen zou hebben benaderd over deze vermeende lesmethode en had doorgevraagd over de toepassing van dit boek in het islamitisch basisonderwijs. In uw uitzending heeft u het over islamitische scholen en leerlingen op die scholen, nergens blijkt uit dat u gesproken heeft met islamitische basisscholen die onderdeel uitmaken van de koepel van de ISBO. Wel heeft u naar eigen zeggen gesproken met enkele moskeescholen, maar deze hebben niets met reguliere islamitische basisscholen te maken.

Daarnaast heeft u een uiterst subjectief en ongebalanceerd beeld naar buiten gebracht dat geen recht doet aan de realiteit en onvoldoende blijk geeft van enige nuance. Zo heeft u in uw uitzending enkel ruimte geboden aan mensen die hun “afkeer” uitspreken over het boek “HELP! Ik word volwassen”. Een gedegen onderzoek dient in balans te zijn, waarbij voorstanders en tegenstanders aan het woord komen. Berichtgeving is hier niet “Evenwichtig en Pluriform”. Berichtgeving moet gebalanceerd zijn en verschillende visies vertegenwoordigen. (Journalistieke code NPO)

In uw contacten met het COC over het hoofdstuk homoseksualiteit is sprake van misleiding door uw redactrice Milena Holdert. Wij hebben haar uitvoerig bericht over de relatie en de contacten tussen de ISBO en het COC.  In de uitzending noemt ze die contacten ook even maar verzuimt zij de onweerlegbare bewijsstukken in te zien dan wel deze te gebruiken op het moment dat zij merkt dat het COC niet naar waarheid verklaard. Het COC krijgt ruimschoots de tijd te reageren op de methode terwijl Milena Holdert tijdens het interview al wist van dat het COC  loog over de contacten met de ISBO. Zij had hier nooit op deze manier mee mogen omgaan.

De ISBO is ook bewust vooraf niet geïnformeerd over het onderwerp van het interview met haar directeur. Voordat het gesprek werd gepland tussen de ISBO en Milena Holdert is er contact geweest tussen Asma Claassen en Milena Holdert. In dit contact is gebleken dat Milena Holdert een gesprek aan zou willen gaan over het Islamitisch Onderwijs (Zie screenshot WhatsApp gesprek). Omdat het beleid zo is dat de media contacten over het islamitisch onderwijs via de directeur van de ISBO gaan, is Milena Holdert verwezen naar de heer Gökhan Çoban. Vervolgens heeft zij contact gelegd met de heer Çoban voor een afspraak om het te hebben over het islamitisch onderwijs.

De ISBO is hierin misleid door Milena Holdert. Onder valse voorwendselen is er een afspraak gemaakt met de ISBO. De afspraak die is gemaakt met de directeur van de ISBO was gepland om het te hebben over het islamitisch onderwijs in Nederland. En niet specifiek over een boek. Dit blijkt ook uit de appgesprekken tussen Asma Claassen en Milena Holdert. Zie hierboven.

Vooraf is uw redactrice verzocht inzicht te geven in de vragen die zij wilde stellen, haar reactie was dat er geen vragen waren en dat het een vrij gesprek zou worden. In werkelijkheid wilde zij met deze onbehoorlijke journalistieke methode de directeur van de ISBO overvallen met zeer specifieke vragen die, indien deze eerder zouden zijn overgelegd, evenwichtiger en duidelijker beantwoord hadden kunnen worden. Op deze manier was de ISBO onvoldoende voorbereid op de inhoudelijke vragen over het boek, dit wordt in de uitzending ook door de directeur van de ISBO geadresseerd. Uw redactrice heeft op deze manier uw eigen journalistieke gedragscode geschonden omdat ze niet vooraf haar journalistieke doel kenbaar heeft gemaakt.

Uw redactrice heeft de ISBO belet om het interview zelf op camera vast te leggen. Hierbij verwees zij naar privacy en auteursrecht. Dat is onjuist en misleidend nu een vastlegging van een eigen interview nooit kan leiden tot privacy of auteursrechtschendingen. Het was eerder de bedoeling van uw redactrice om haar onbehoorlijke onderzoeksmethode te verhullen en uit angst dat later beeldmateriaal zou opduiken waaruit blijk dat haar werkwijzen niet integer was en niet past binnen de normen van de raad voor de journalistiek. Als bijlage ziet u de reactie van uw redactrice op de vastlegging van het interview door de ISBO.

Daarnaast is ook vooraf afgesproken dat mevrouw Asma Claassen niet in beeld zou komen. Nieuwsuur heeft ook hier een met de ISBO gemaakte afspraak geschonden. In de uitzending zie je nota bene dat de directeur de gemaakte afspraak herhaalt en zegt: “Ik wil niet dat zij in beeld komt”.  Nieuwsuur heeft een uitgebreid profiel van Asma Claassen gemaakt en haar prominent in beeld gebracht, zonder dat daar expliciete toestemming van Asma Claassen voor is gegeven. Er was juist afgesproken met uw redactrice dat Asma Claassen niet in beeld zou komen. Ook hier is sprake van onbehoorlijke journalistiek.

Naar de mening van de ISBO is de uitzending niet onpartijdig. Zowel in de opzet van het item als de manier waarop uw redactrice te werk is gegaan blijkt dat er sprake is van vooringenomenheid. De selectie van overige sprekers, de manier waarop de ISBO is geïnformeerd over het journalistieke doel en de manier waarop uw redactie omgegaan is met de leugen van het COC over de contacten met de ISBO zijn hier enkele bewijzen voor. Daarnaast is het opvallend dat van het interview met de directeur heel veel antwoorden, waarbij de overeenkomst tussen de religies christendom en jodendom worden benoemd, volledig buiten beschouwing worden gelaten door Milena Holdert, dit paste kennelijk niet in het frame dat zij beoogde.

Nieuwsuur bedient zich van misleidende journalistiek waardoor de kijker zich een negatief beeld vormt van het islamitisch basisonderwijs. Los van de inhoudelijke onjuistheiden van de uitzending maken wij ook ernstig bezwaar tegen de vermenging tussen regulier islamitisch basisonderwijs en salafistisch onderwijs op privéscholen. U heeft de uitzendingen van 10 en 11 september met elkaar vermengd door consequent te spreken over een tweeluik of het te hebben over deel 1 en deel 2 over islamitisch onderwijs. Hierbij wordt bewust de indruk gewekt dat beiden één zijn. Nieuwsuur heeft op deze manier ten onrechte gesuggereerd dat het reguliere en het niet-reguliere onderwijs binnen hetzelfde frame passen terwijl er geen enkel verband is tussen beide onderwijsvormen.

Middels deze brief eist de ISBO dat uw uitzending van 11 september jl. volledig wordt gerectificeerd.

In de bijlage treft u een overzicht van de door ISBO aangetroffen onjuistheden aan van uw uitzending van 11 september jl. In het overzicht ziet u tevens wat de eis is van de ISBO en welke journalistieke codes door Nieuwsuur zijn geschonden. Uit de opsomming in de bijlage wordt zichtbaar dat de Leidraad van de Raad voor de Journalistiek naar het oordeel van ISBO door Nieuwsuur veelvuldig is geschonden:

• Veelvuldig wordt geconstateerd dat de uitzending niet waarheidsgetrouw is, hetgeen in strijd is met de eerste alinea van paragraaf A van de Leidraad van de Raad voor de Journalistiek. (Uitgangspunten). Het gaat daarbij om de items met de nummers 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10, 11, 12, 13, 14, 15, 16, 17, 18, 19, 20, 21, 22, 23, 24, 25, 27, 28, 31, 32, 35, 37, 40, 41, 42, 43, 47, 49, en 50.
• Niet handelen conform de geuite bedoeling. Dit is in strijd met de eerste alinea van paragraaf B.1 van de Raad voor de Journalistiek (Journalistieke werkwijze), te weten de items 29, 30, 34, en 44.
•  Creëren van nieuws. Dit is in strijd met de tweede alinea van paragraaf B.1 van de Raad voor de Journalistiek (Journalistieke werkwijze), te weten de items 2, 21, 25, 33, 36, en 37.
• Uiten van beschuldigingen zonder dat de ISBO de gelegenheid van wederhoor is geboden. Dit is in strijd met het bepaalde in de eerste alinea van paragraaf B.3 van de Raad voor de Journalistiek (Wederhoor), te weten de items 6, 26, 45, 46, en 48.
• Uiten van een beschuldiging zonder dat onderzocht is of daarvoor een deugdelijke grondslag bestond. Dit is in strijd met de vierde alinea van paragraaf C van de Raad voor de Journalistiek. (Publicatie), te weten de items 16, en 18.
• Weglaten van vitale beeldinformatie. Dit is in strijd met de zevende alinea van paragraaf C van de Raad voor de Journalistiek. (Publicatie), te weten item 19.
• Misleidende beeldmanipulatie. Dit is in strijd met de achtste alinea van paragraaf C van de Raad voor de Journalistiek. (Publicatie), te weten de items 13, en 18.”
• Interviewen van een medewerkster in strijd met de gemaakte afspraken. Dit is in strijd met het bepaald in de derde alinea van paragraaf B.1 van de Raad voor de Journalistiek (Journalistieke werkwijze), te weten item 39.

Wij verzoeken u dan ook om ons op de kortst mogelijke termijn te berichten of u voornemens bent de uitzending die gaat over de ISBO van 11 september jl. te rectificeren en de waslijst aan manipulatie en onrechtmatigheden te corrigeren. Indien wij niet voor 17 december a.s. een reactie van u ontvangen dan begrijpen wij daaruit dat u niet bereid bent de omissies uit uw uitzending te herstellen en wij zullen dan ook verdere (rechts)maatregelen treffen.

Met vriendelijke groet,

Gökhan Çoban

Directeur ISBO

Bijlagen:

• Klacht Nieuwsuur (ISBO),
• Overzicht constateringen Nieuwsuur-uitzending van 11 september,
• Screenshot 1 WhatsApp-gesprekken Asma Claassen en Milena Holdert,
• Screenshot 2 WhatsApp-gesprekken Asma Claassen en Milena Holdert,
• Bewijs Contacten tussen COC en ISBO,
• film opname op ISBO-kantoor,
• Transcriptie video Asma Milena en verbod op eigen opnames,
• Code van Bordeaux,
• Journalistieke code van NPO,
• Leidraad Raad voor de Journalistiek

Bekijk de hele uitzending van nieuwsuur 11 september 2019:

https://www.npostart.nl/nieuwsuur/11-09-2019/VPWON_1303249